سایت رسمی عباد الرحمن

تلخیص تنبیهات استصحاب

تنبیه اول: در استصحاب، شک و یقین فعلی لازم است

در حالت غفلت استصحاب جاری نمی شود چون برای استصحاب شک و یقین فعلی لازم است

فعلی لازم است

تنبیه دوم: استصحاب با تقدیر یقین

گفتیم که در استصحاب باید یقین و شک فعلی وجود داشته باشد. سوال اینجاست که آیا یقین تقدیری و فرضی هم کفایت می کند یا نه؟

اخوند ره: اظهر جریان استصحاب علی تقدیر یقین است.

تنبیه سوم: اقسام استصحاب کلی

تنبیه چهارم: جریان استصحاب در امور غیر قاره

بدون شک استصحاب در امور غیر تدریجی (قاره) جاری می شود و در امور تدریجی (غیر قاره) مثل زمان و حرکت آب هم، چنان که در این تنبیه اثبات می شود استصحاب جاری می شود.

تنبیه پنجم: استصحاب تعلیقی

حکمی که بر موضوعی مترتب می شود در یک تقسیم به دو قسم است: حکم تنجیزی و حکم تعلیقی( مشروط به حصول معلق علیه )

• در حکم تنجیزی حتما استصحاب جاری می شود.
• آخوند ره: استصحاب در حکم تعلیقی هم جاری است زیرا ارکان استصحاب کامل است و مانعی وجود ندارد.

تنبیه ششم: استصحاب احکام شرایع گذشته

همان گونه که در جریان استصحاب تفاوتی بین حکم تعلیقی و تنجیزی قائل نشدیم و در حکم تعلیقی نیز همانند حکم تنجیزی استصحاب را جاری دانستیم همچنین در جریان استصحاب  تفاوتی میان احکام شریعت خودمان و احکام شرائع گذشته وجود ندارد و همانگونه که در مورد حکم شریعت خودمان شک کنیم استصحاب جاری می کنیم مثلا یقینا نماز جمعه در عصر حضور در شرع ما واجب بوده الان شک داشته باشیم استصحاب جاری می کنیم، اگر در احکام شرائع گذشته هم تردید داشته باشیم استصحاب می کنیم چون ادله استصحاب عمومیت دارد. ( لاتنقض الیقین بالشک)

تنبیه هفتم: اصل مثبت

استصحاب لوازم شرعیه با واسطه در استصحاب موضوعی را اصل مثبت می نامند.

تنبیه هشتم: مواردی جزو اصل مثبت نیست

تنبیه نهم: مثبت نبودن لوازم استصحاب

این تنبیه توضیح اصل مثبت هست که توهم نشود که عدم ترتب اثر غیر شرعی و نه اثر شرعی با واسطه ( واسطه عادی یا عقلی) به نسبت مستصحب واقعی است بلکه فقط به نسبت به مطلق الوجود است. (اصل مثبت در وجود واقعی وجود دارد نه مطلق وجود)

تنبیه دهم: مستصحب باید حکم شرعی باشد

مراد از اینکه مستصحب یا حکم یا موضوع داری حکم شرعی است این است که در حال بقاء حکم یا موضوع ذی حکم باشد نه در حال حدوث پس مستصحب و لو در حال حدوث، حکم شرعی نداشته باشد استصحاب جاری می شود.

تنبیه یازدهم: شک در تقدم و تأخر

شک:

• در اصل حدوث حکم یا موضوع ذی حکم است

استصحاب به عدم در صورتی که دارای اثر باشد جاری می شود.

• در کیفیت حدوث(تقدیم یا تاخیر حدوث) بعد از یقین بعد اصل تحقیق و حدوث

تنبیه دوازدهم: استصحاب امور اعتقادی

تنبیه سیزدهم: استصحاب حکم مخصص

تنبیه چهاردهم: مراد از شک در ادله استصحاب