- پنجشنبه ۱۰ فروردين ۹۶
- ۲۱:۳۲
وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَهِلُونَ قَالُواْ سَلَماً
و بندگان خداى رحمان کسانى اند که روى زمین بى تکبّر راه مى روند، و هرگاه جاهلان آنان را طرف خطاب قرار دهند (و سخنان نابخردانه گویند) با ملایمت (و سلامت نفس) پاسخ دهند.
وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَقِیماً
و آنان براى پروردگارشان، در حال سجده وقیام شب زنده دارى مى کنند.
نکته ها
در این آیات، دوازده صفت از صفات ویژه ى «عباد الرّحمن» بیان شده که بعضى اعتقادى، بعضى اجتماعى و بعضى اخلاقى است.
شاید مراد از «مَشى» و حرکت آرام در زمین، تنها نحوه ى راه رفتن نباشد، بلکه شیوه ى زندگى متعادل را هم شامل شود.
«هَوْن» هم به معناى تواضع و مدارا و نرمخویى است و هم به معناى سکینه ووقار.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: مراد از «هوناً» زندگى کردن بر اساس فطرت و هماهنگ با روحیه اى است که خداوند آفریده است. یعنى بندگان خدا، خود را به تکلّف و رنج و تعب نمى اندازند. (۱)
کلمه ى «سلام» در این جا به معناى سلامِ وداع با یاوه‌ها و برخورد مسالمت آمیز است. چنانکه درباره ى حضرت ابراهیم (علیه السلام) مى خوانیم: همین که عمویش او را طرد کرد و گفت: از من دور شو، ابراهیم گفت: «سلام علیک سأستغفر لک» (۲) خداحافظ، به زودى براى تو از پیشگاه خداوند طلب آمرزش خواهم کرد.
«بیتوته» به معناى شب زنده دارى است، خواه تمام شب یا نیمى یا بخشى از آن. چنانکه یکى از اعمال حج، بیتوته ى زائران و حاجیان در شب یازدهم و شب دوازدهم ذى الحجه در سرزمین منى است و فقها مقدار بیتوته در آن مکان را نیمى از شب دانسته اند.
حضرت على (علیه السلام) در وصف پارسایان مى فرماید: «امّا اللیل فصافّون اقدامهم» آنان شب‌ها در حال قیام و شب زنده دارى اند، آنان عابدان شب، و شیران روزند. (۳)
پیام ها
۱- بالاترین مدال براى انسان، مدال بندگى خداست. «و عبادالرحمن» زیرا انتساب به بى نهایت، انسان را بالا مى برد.
۲- رفتار هر کس، نشان دهنده ى شخصیّت اوست. «عبادالرحمن... یمشون على الارض هونا» (بندگان خاص خداوند، مظهر تواضع هستند. )
۳- اسلام، دین جامعى است که حتّى براى چگونه راه رفتن برنامه دارد. «یمشون على الارض هونا»
۴- ایمان واعتقاد انسان، در رفتار شخصى او مؤثّر است. «عبادالرحمن... یمشون»
۵ - تواضع، ثمره ى بندگى و نخستین نشانه ى آن است. «هوناً»
۶- سرچشمه ى مدارا و نرمخویى بندگان خدا، ایمان است، نه ترس و ضعف آنان. «عباد الرحمن الّذین یمشون... »
۷- وقار و نرمى از بارزترین صفات مؤمن است. «یمشون... هونا»
۸ - تواضع نسبت به همه ى مردم لازم است. (نسبت به زن و مرد، کوچک و
بزرگ، دانا و نادان). «یمشون... هونا... قالوا سلاما»
۹- با جاهلان مقابله به مثل نکنید. «اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما»
۱۰- مُدارا و حلم و حوصله، از صفات بارز مؤمنان است. «قالوا سلاما»
۱۱- تواضع باید هم در عمل باشد، «یمشون... هونا»، هم در کلام، «قالوا سلاما» و هم در عبادت. «سجداً و قیاماً»
۱۲- با افراد نادان و فرومایه مجادله نکنید. «قالوا سلاما» (آنان سخنى در شأن خود مى گویند، ولى شما سخنى عالمانه و کریمانه بگویید)
۱۳- بهترین وقت عبادت، شب است و بین شب ونماز ومناجات، رابطه محکمى است. «یَبیتُون لربّهم» (فضاى آرام، دورى از ریا، تمرکز فکر، از برکات شب است)
۱۴- شب زنده دارى و استمرار و تداوم عبادت، نشانه ى بندگان خاصّ خداوند است. (فعل مضارع «یَبیتُون» نشانه ى استمرار است)
۱۵- آنچه به عبادت ارزش مى دهد، اخلاص است. «لربّهم»
------------------------------
۱) تفسیر مجمع البیان.
۲) مریم، ۴۶ تا ۴۷.
۳) نهج البلاغه، خطبه همام.
وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَاماً
آنان که مى گویند: پروردگارا! عذاب جهنّم را از ما بازگردان که عذاب آن دامنگیر است.
إِنَّهَا سَآءَتْ مُسْتَقَرّاً وَمُقَاماً
به درستى که دوزخ، جایگاه و منزلگاه بدى است.
نکته ها
کلمه ى «غَرام» در اصل به معناى مصیبتى است که انسان در برابر آن راه فرار ندارد و نوعى التزام وتعهّد بر دوش او قرار مى دهد که در زبان فارسى به آن تاوان مى گویند. (۱)
فکر نجات از آتش هم باید از طریق عبادت باشد و هم از طریق دیگر اعمال نیک.
حضرت على (علیه السلام) آن گاه که اموالى را در راه خدا وقف مى کردند، در وقفنامه ى خود مى نوشتند: این اموال را وقف کردم، تا بدین وسیله از آتش دوزخ درامان باشم وآتش دوزخ نیز از من دور باشد. (۲)
پیام ها
۱- اگر شب زنده دار هم هستید، مغرور نشوید. «والّذین یقولون... »
۲- یاد معاد از ویژگى هاى بندگان خاصّ خداست. «ربّنا اصرف عنا عذاب جهنّم»
۳- بندگان خاصّ خداوند، بیش از آنکه طمع بهشت داشته باشند، از آتش دوزخ خوف دارند. «یبیّتون... یقولون ربّنا اصرف عنا عذاب جهنّم»
------------------------------
۱) التحقیق فى کلمات القرآن.
۲) صافى، ج ۲، ص ۱۰۴.
وَالَّذِینَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمْ یُسْرِفُواْ وَلَمْ یَقْتُرُواْ وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَاماً
آنان که هرگاه انفاق کنند، نه از حد گذرند و نه تنگ گیرند و میان این دو روش اعتدال دارند.
نکته ها
کلمه ى «قَوام» به معناى حد وسط و کلمه ى «قِوام» به معناى وسیله ى قیام است.
امام رضا (علیه السلام) مقدار هزینه و انفاق معتدل را همان مقدار معروفى دانستند که در سوره بقره آمده: «على الموسع قدره و على المقتر قدره متاعا بالمعروف» (۱) یعنى توانگر در شأن توانمندى خود و تهیدست در حدّ توان خود مطابق عُرف پسندیده و شأن خود بدهد. (۲)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: بخشش در راه باطل، اسراف است (گرچه کم باشد) و بخل در راه حقّ، اِقتار است. (۳)
در جاى دیگر از قرآن کریم نیز مى خوانیم: «لا تجعل یدک مغلولةً الى عنقک و لا تبسطها کل البسط» (۴) نه دستت را به گردنت غل و زنجیر کن و بخیل باش و نه کاملاً آن را باز بگذار و
ولخرجى و اسراف کن.
امام صادق (علیه السلام) مقدارى سنگریزه از زمین برداشت و مشت خود را بست و فرمود: این اِقتار (سختگیرى و بخل ورزیدن) است، سپس مشت دیگرى برداشت و دست خود را چنان گشود که همه ى سنگریزه‌ها به زمین ریخت، آن گاه فرمود: این اسراف است. بار سوّم مشت دیگرى برداشت و دست خود را کمى باز کرد به طورى که مقدارى از سنگریزه‌ها ریخت و مقدارى در دستش باقى ماند، سپس فرمود: این، قَوام و اعتدال و حد وسط است. (۵)
پیام ها
۱- انفاق براى عبادالرحمن، یک وظیفه ومسأله ى قطعى است. «اذا انفقوا... » (در ادبیات عرب «اِذا» نشان عملى شدن و «لَو» نشان عملى نشدن است. )
۲- نماز شب و ترس از جهنّم و خوف الهى، باید در کنار رسیدگى به محرومان جامعه باشد. «یبیتون لربّهم - انفقوا»
۳- انسان مالک است، ولى در خرج کردن محدودیّت دارد. «لم یسرفوا»
۴- اسراف جایز نیست، حتّى در انفاق. «اذا انفقوا لم یسرفوا»
۵ - بندگان خاصّ خداوند، از بخل بدورند. «لم یقتروا»
۶- امّت میانه ووسط، باید برنامه هاى معتدل داشته باشد. «و کان بین ذالک قواما»
۷- میانه روى در عبادت و انفاق، ارزش است. «قَواما»
------------------------------
۱) بقره، ۲۳۶.
۲) کافى، ج ۴، ص ۵۶.
۳) تفسیر نمونه.
۴) اسراء، ۲۹.
۵) تفسیر کنزالدقائق.
وَالَّذِینَ لَا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهاً ءَاخَرَ وَلَا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِى حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا یَزْنُونَ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ یَلْقَ أَثَاماً
و (بندگان خاص خدا) کسانى هستند که با خداوند، خداى دیگرى را نمى خوانند و انسانى که خداوند (خونش را) حرام کرده است، جز به حقّ نمى کشند، و زنا نمى کنند، و هر کس چنین کند عقوبت گناهش را خواهد دید.
نکته ها
«اِثم» گناه و «اثام» کیفر گناه است.
در این آیات در کنار کارهاى مثبتِ بندگان ویژه ى خدا، کارهاى منفى که از آن دورى مى کنند نیز ذکر شده است.
در این آیه شرک، قتل و زنا مطرح شده است که در روایات از بزرگ ترین گناهان شمرده شده اند. (۱)
قتل نفس، از گناهان کبیره است، ولى جمله ى «الاّ بالحقّ» مى گوید: قتل، در مواردى لازم و حقّ است از جمله: ۱- قصاص قاتل. ۲- زناى با محارم. ۳- زناى کافر با زن مسلمان. ۴- زناکارى که زن را مجبور کند. ۵ - زناى کسى که همسر دارد. ۶- مدعى نبوّت. ۷- سَبّ و توهین و دشنام به پیامبر (صلوات اللّه علیه) و ائمه اطهار (علیهم السلام). ۸ - مسلمان ساحر. ۹- مُفسد و محارب. ۱۰- مرتد. ۱۱- کسى که بر امام عادل زمان خروج کند. ۱۲- مشرکِ محارب. (۲)
پیام ها
۱- خطرناک ترین غریزه اى که انسان را به گناه وادار مى کند، غریزه غضب و شهوت است ومؤمن باید بر غرائز خود مسلط باشد. «لا یقتلون - لا یزنون»
۲- خداوند در برخى از موارد به قتل و کشته شدن بعضى از انسان‌ها راضى است. «الا بالحق» ولى به هیچ عنوان و در هیچ شرایطى رضایت نمى دهد که فردى به شرک و زنا آلوده شود. «لا یزنون»
۳- دستور قرآن در زمینه ى دورى از شرک، زنا وقتل، تنها یک موعظه نیست، قانونى است که تخلّف از آن کیفرى شدید دارد. «ومن یفعل ذلک یلق اثاما»
۴- کیفرهاى الهى استثنابردار نیست، هر کس تخلّف کند کیفر مى شود. «و من یفعل ذلک یلق اثاما»
------------------------------
۱) تفسیر کنزالدقائق و نمونه.
۲) سیماى عبادالرحمن در قرآن، کریمى جهرمى.
یُضَعَفْ لَهُ الْعَذَابُ یَوْمَ الْقِیَمَةِ وَیَخْلُدْ فِیهِ مُهَاناً
در روز قیامت عذاب او دوچندان مى شود و همیشه به خوارى در آن خواهد ماند.
إِلَّا مَن تَابَ وَءَامَن وَعَمِلَ عَمَلاً صَلِحاً فَأُوْلَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَتٍ وَکَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحِیماً
مگر کسانى که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند. پس اینان (کسانى هستند که) خداوند بدى هایشان را به نیکى تبدیل مى کند، و خداوند آمرزنده و مهربان است.
نکته ها
چند برابر شدن عذاب مجرمین که در جمله ى «یضاعف» آمده است، با عدل الهى مخالفتى ندارد، زیرا عذاب مضاعف در شرایطى است که گناه، آثار شوم و چند برابر داشته باشد. مثلاً زناکار هم گناه مى کند و هم دیگرى را به گناه وادار مى سازد و هم چه بسا از این گناه، فرزند حرامزاده اى به دنیا مى آورد که گرایش هاى منفى دارد. در قتل نفس نیز قاتل، فردى را مى کشد، ولى افرادى را داغدار، بى سرپرست ویتیم وجامعه را ناامن مى کند. هریک از این عناوین به تنهایى قابل کیفر است، همان گونه که اگر کسى سنّت بدى را در جامعه بنا نهد در طول تاریخ هر کس به آن سنّت عمل کند، براى مؤسّس آن نیز گناهى ثبت مى شود.
از آنجا که به اتّفاق همه ى علما ومفسّران، زنا به تنهایى سبب جاودانگى در دوزخ نمى شود، بنابراین مسئله ى خلود و جاودانگى در دوزخ تنها براى مشرکانى است که زناکار باشند. آرى، عقیده ى حقّ و باطل و جهان بینى کفر و شرک، در کیفرها تأثیرگذار است.
امام رضا (علیه السلام) فرمود: به پیامبر (صلوات اللّه علیه) گفته شد: فلانى انسان بدبختى است، زیرا بسیارى از گناهان را مرتکب شده است. پیامبر فرمود: هرگز چنین نیست که شما مى گویید، بلکه او نجات یافت و به حسن عاقبت رسید و گناهانش از بین رفت و به حسنات تبدیل شد. زیرا او روزى از راهى مى گذشت، مؤمنى را دید که عورتش پیدا بود و خود متوجّه نبود. (گویا خواب بوده است) این شخص بدن او را پوشاند و براى آن که خجالت نکشد او را با خبر نکرد،
وقتى آن مؤمن متوجّه شد، در حقّ او چنین دعا کرد: خداوند به تو پاداش بسیار عطا کند، آخرت تو را با خیر همراه سازد و در حساب با تو مناقشه و سختگیرى نکند. خداوند دعاى آن مؤمن را در حقّ آن شخص، مستجاب فرمود و او خوش عاقبت شد.
وقتى که این مژده ى پیامبر اکرم (صلوات اللّه علیه) به آن گناهکار رسید او از همه ى گناهانش توبه کرد و اهل طاعت خدا شد. پس از یک هفته که گروهى از دشمنان اسلام به مدینه حمله کردند، پیامبر (صلوات اللّه علیه) دستور دفاع داد، آن مرد نیز همراه با مسلمانان دیگر براى دفاع آماده شد و در درگیرى با دشمنان به شهادت رسید و عاقبتش به خیر وسعادت ختم گردید. (۱)
عواملى وجود دارد که کیفر را چند برابر مى کند. برخى از آن عوامل به این شرح است:
۱- گاهى داشتن شخصیّت اجتماعى، کیفر مجرم را دو برابر مى کند. خداوند به زنان پیامبر (صلوات اللّه علیه) مى فرماید: «مَن یَأت منکُنّ بِفاحشَة مُبیّنَة یُضاعف لها العَذاب» (۲) هر کس از شما همسران پیامبر کار زشت انجام دهید، دو برابر کیفر دارید.
۲- گاهى زمان، گناه را دو برابر مى کند. مثل گناه در روز جمعه، چنانکه در روایات آمده است که کار خیر و یا شر در روز جمعه دو برابر سنجیده مى شود. (۳)
۳- گاهى گناهِ کلیدى است، یعنى علاوه بر انحراف شخص، دیگران را نیز منحرف مى کند. «الّذین یَصدّون عن سبیل اللّه و یَبغونها عِوجاً... یُضاعف لهم العذاب» (۴)
پیام ها
۱- کیفرهاى قیامت، هم کمّى است، «یخلد» و هم کیفى. «مهانا»
۲- اسلام، بن بست ندارد. گنهکار نیز راه بازگشت دارد. «الاّ مَن تاب»
۳- در هنگام ارتکاب گناه، ایمان از کف مى رود، و هنگام توبه باز مى گردد. «الا من تاب و آمن»
۴- توبه، یک انقلاب همه جانبه است، نه یک حرکت سطحى ولفظى، عمل صالح
نشانه ى توبه واقعى است. «تاب وآمن و عمل»
۵ - توبه و ایمان واقعى، کارهاى انسان را تغییر مى دهد و رفتار ناپسند او را اصلاح مى کند. «وعمل عملاً صالحا»
۶- همان گونه که خداوند در آفرینش هستى از خاک وکود، گُل مى سازد، سیّئات انسان‌ها را به حسنات تبدیل مى کند. «یبدّل اللّه سیّئاتهم حسنات»
------------------------------
۱) بحار، ج ۵، ص ۱۵۵.
۲) احزاب، ۳۰.
۳) بحار، ج ۸۹، ص ۲۸۳.
۴) هود، ۱۹تا۲۰.
وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَلِحاً فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَاباً
و هر کس توبه کند و کار شایسته انجام دهد، در حقیقت به سوى خدا بازگشتى پسندیده دارد (و پاداش خود را از او مى گیرد).
پیام ها
۱- توبه ى واقعى آن است که با عمل صالح همراه باشد. «تاب و عمل صالحا»
۲- توبه کننده، مهمان خداست. «یتوب الى اللّه»
وَالَّذِینَ لَایَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّواْ بِاللَّغْوِ مَرُّواْ کِرَاماً
و (بندگان خدا) کسانى هستند که در مجلس (گفتار و کردار) باطل حاضر نمى شوند و چون بر لغوى عبور کنند کریمانه بگذرند.
نکته ها
کلمه «شَهِد» دو معنا دارد؛ یکى حضور یافتن است و دیگرى خبر و گواهى دادن. در این آیه هر دو معنا را مى توان استفاده کرد. یعنى آنان نه در مجالس بد حاضر مى شوند و نه بر باطل گواهى مى دهند. کلمه ى «زور» به معناى کار باطلى است که در قالب حقّ باشد و در تفاسیر به معناى گواهى باطل، دروغ و غنا آمده است.
در روایتى از امام صادق (علیه السلام) مراد از «زور» در «لایشهدون الزور» غنا شمرده شده است. (۱)
در تفسیر «مجمع البیان» مى خوانیم: مرور با کرامت، آن است که هرگاه ناچار شدند نام چیز زشتى را ببرند، با کنایه نام مى برند. چنانکه در روایتى از امام باقر (علیه السلام) مى خوانیم: آنان هرگاه خواستند نام عورت را ببرند، با کنایه از آن نام مى برند. البتّه این، یکى از مصادیق رفتار کریمانه است.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: خداوند بر گوش واجب نمود که از شنیدن هرچه حرام است دورى نماید، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «واذا مرّوا باللغو مرّوا کراما» (۲)
پیام ها
۱- نه تنها انجام گناه حرام است، بلکه شرکت در جلسه ى گناه و شاهد بودن بر گناه نیز ممنوع است. «لا یشهدون الزور»
۲- هر نوع آگاهى و اطلاع و حضور در صحنه اى، ارزش نیست. «لا یشهدون الزور» (گاهى انزوا و گوشه گیرى از اجتماع، ارزش است)
۳- حاضر نشدن در مجلس گناه و بى اعتنایى به گناهکاران، نوعى نهى از منکر است. «لایشهدون... مرّوا کراما»
۴- شرکت در مجالس فاسد، حتّى در بندگان واقعى خدا اثر مى کند. «لا یشهدون»
۵ - هرگونه لغو در کلام، عمل وآرزو ممنوع است. «مرّوا باللغو» (بندگان خدا، هدف معقول و مفیدى دارند و عمر خود را صرف امور بیهوده نمى کنند)
۶- در شیوه ى نهى از منکر، همه جا خشونت لازم نیست. «لا یشهدون... مرّوا»
۷- نگذاریم فکر بد در روح ما مستقر شود. «مرّوا کراما»
------------------------------
۱) کافى، ج ۶، ص ۴۳۳.
۲) تفسیر نورالثقلین.
وَالَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُواْ بَِایَتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّواْ عَلَیْهَا صُمّاً وعُمْیَاناً
وآنان کسانى هستند که چون به آیات پروردگارشان تذکّر داده شوند، کر و کور (چشم وگوش بسته) به سجده نمى افتند (بلکه عمل آنان آگاهانه است).
وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَجِنَا وَذُرِّیَّتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَاماً
و کسانى اند که مى گویند: پروردگارا! به ما از ناحیه ى همسران و فرزندانمان مایه ى روشنى چشم عطا کن و مارا پیشواى پرهیزگاران قرار ده.
نکته ها
ایمان باید بر اساس آگاهى وبصیرت باشد. در قرآن مى خوانیم: «و یَتفکّرون فى خَلق السموات والارض ربّنا ما خَلَقت هذا باطلاً» (۱) یعنى مؤمنان خردمند، ابتدا در آفرینش آسمان‌ها و زمین فکر مى کنند، سپس اقرار مى نمایند که پروردگارا! تو اینها را بیهوده نیافریدى. در این آیه نیز مى فرماید: مؤمنان، چشم وگوش بسته عبادت نمى کنند.
پیام ها
۱- تعبّد وبصیرت، از اوصاف عباد الرّحمن است. «اذا ذکّروا... لم یخرّواعلیهاصُماً وعمیاناً» بندگان رحمن، آگاهانه به سراغ دین مى روند.
۲- انسان در برابر همسر و فرزند و نسل خود متعهّد است و باید براى عاقبت نیکوى آنها تلاش و دعا کند. «ربّنا هب لنا من ازواجنا... »
۳- در تربیت علاوه بر علم وتلاش باید از خدا نیز کمک خواست. «ربّنا هب لنا... »
۴- فرزند صالح، نور چشم است. «قرّة اعین»
۵ - تشکیل خانواده وداشتن همسر و فرزند و دعا براى بدست آوردن آنها، مورد توجّه اسلام است. «ربّنا هب لنا... »
۶- در دست گرفتن مدیریّت جامعه، آرزوى عبادالرحمن است، زیرا عهده دار شدن امامت و رهبرى متّقین، ارزش است. «واجعلنا للمتّقین اماما»
۷- در دعا به حداقل اکتفا نکنید، بلند همّت باشید. «واجعلنا للمتّقین اماما» (خدایا ما
را در رسیدن به کمال، رهبر متّقین قرار ده، نه آنکه تنها از متّقین باشیم)
۸ - بندگان خدا، وحدت هدف و وحدت کلمه دارند. «اماماً» و نفرمود: «ائمّةً». (ممکن است کلمه «امام» به جاى «ائمّة»، رمز آن باشد که در جامعه اسلامى رهبر باید یک نفر باشد)
------------------------------
۱) آل عمران، ۱۹۱.
أُوْلَئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُواْ وَیُلَقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّةً وَسَلَماً
آنان (بندگان رحمن) به خاطر آن که صبر کردند، غرفه هاى بهشتى داده مى شوند و در آن جا با تحیّت و سلام گرم روبرو خواهند شد.
خَلِدِینَ فِیهَا حَسُنَتْ مُسْتَقَرّاً وَمُقَاماً
در آن جا، جاودانه هستند. چه نیکو جایگاه و منزلگاهى است.
نکته ها
«غُرفة» به اتاقى گویند که از کف زمین بالاتر باشد و چشم انداز داشته باشد.
پیام ها
۱- بهشت را به بها دهند، نه بهانه. «یُجزون... بما صبروا»
۲- بنده ى خدا شدن، به صبر و پشتکار نیاز دارد. «بما صبروا»
