احکام مسلوس و مبطون در رساله مراجع تقلید

جمعه ۱ ارديبهشت ۹۶
۱۲:۳۶

احکام مسلوس و مبطون به فتوای مراجع تقلید

اگر انسان مرضی دارد که بول او قطره قطره و بی اختیار می‌ریزد و به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا می کند

مسأله ۳۰۶ اگر انسان مرضی دارد که بول او قطره قطره می‌ریزد (۱) یا نمی تواند از بیرون آمدن ِ غائط خودداری کند (۲)، چنانچه یقین دارد (۳) که از اول وقت نماز (۴) تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا می‌کند، باید نماز را در وقتی که مهلت پیدا می‌کند بخواند و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب نماز است، باید در وقتی که مهلت دارد فقط کارهای واجب نماز را به جا آورد و کارهای مستحب ّ آن مانند اذان و اقامه و قنوت (۵) را ترک نماید (۶).

(۱) (زنجانی: ) که به وی مسلوس گفته می‌شود..

(۲) (زنجانی: ) که به وی مبطون گفته می‌شود..

(۳) (مکارم: ) چنانچه می‌داند..

(۴) (فاضل: ) چنانچه از اوّل وقت نماز..

(۵) (زنجانی: ) بلکه سوره..

(۶) (بهجت، نوری: ) کارهای مستحب ّ آن مانند اذان و اقامه را ترک نماید، (بهجت: اگر در مراقبت آن وقت، عسر و حرج و مشکلی برای او پیش نیاید).

مسأله اختصاصی

(زنجانی: ) مسأله ۳۱۴ کسی که بول او قطره قطره می‌ریزد و به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند می‌تواند با همین حالت نماز بخواند و خروج بول با این کیفیت وضوی او را باطل نمی کند، بلکه وضو به سبب حدث به نحو متعارف ؛ هم چون خوابیدن یا بول یا غائط کردن مثل سایر مردم و.. باطل می‌شود.

اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند

مسأله ۳۰۷ اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند و در بین نماز چند دفعه بول (۱) از او خارج می‌شود (۲)، (وضوی اوّل کافی است، ولی چنانچه مرضی دارد که در بین نماز چند مرتبه غائط از او خارج می‌شود (۳) ) که اگر بخواهد بعد از هر دفعه وضو بگیرد سخت نیست (۴)، باید (۵) ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت غائط (۶) از او خارج شد وضو بگیرد (۷) و بقیه نماز را بخواند (۸).

(۱) (خوئی، گلپایگانی، صافی، بهجت: ) یا غائط..

(۲) (تبریزی: ) اظهر آن است که اگر همان نماز را با یک وضو بخواند کفایت می‌کند و اگر غائط او پی در پی خارج می‌شود در صورتی که وضو گرفتن سخت نباشد بعد از خارج شدن در اثناءِ نماز فوراً وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند و باید از قبله منصرف نشود و مبطل دیگری از نماز را مرتکب نشود. [پایان مسأله ]

(۳) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی، گلپایگانی، صافی، مکارم و بهجت نیست ]

(۴) (بهجت: ) و عسر و حرج در کار نیست و کاری که نمازش را باطل می‌کند پیش نمی آید..

(۵) (خوئی: ) احتیاط این است که.. (مکارم: ) باید بنا بر احتیاط واجب..

(۶) (خوئی، گلپایگانی، صافی، بهجت: ) بول یا غائط.. (مکارم: ) هر وقت چیزی..

(۷) (گلپایگانی، خوئی، بهجت، صافی: ) فوراً وضو بگیرد..

(۸) (خوئی: ) اگر چه اظهر آن است که اگر همان نماز را با یک وضو بخواند کفایت می‌کند.

(اراکی، بهجت: ) و احتیاط مستحب ّ آن است که نماز را دوباره با یک وضو بخواند (بهجت: و اگر در بین آن نماز وضوی او باطل شد اعتنا نکند).

(گلپایگانی، صافی: ) و احتیاط واجب آن است که کسی که نمی تواند خود را از بول یا خارج شدن غائط، نگاه دارد و وضو در بین نماز موجب به هم خوردن موالات نماز شود، همان نماز را دوباره با یک وضو بخواند و اگر در بین آن نماز وضوی او باطل شد اعتنا نکند.

(مکارم: ) امّا اگر چنان پی در پی از او خارج می‌شود که این کار برای او مشقّت بار است یک وضو کافی است.

(فاضل: ) مسأله اگر به مقدار وضو و نماز وقت پیدا نمی کند و در بین نماز چند دفعه بول از او خارج می‌شود اگر برای او حرجی نیست یعنی سختی که معمولًا تحمل نمی شود در آن نباشد باید ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت بول از او خارج شد بنا بر احتیاط واجب وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند و نیز اگر مرضی دارد که در بین نماز چند مرتبه غائط از او خارج می‌شود، اگر برای او حرجی نیست باید ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت غائط از او خارج شد وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند.

(زنجانی: ) مسأله کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط جلوگیری کند و به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند، چنانچه در بین نماز یک یا چند دفعه غائط از او خارج می‌شود، به طوری که وضو گرفتن بعد از هر بار خروج غائط برای او حرجی نیست، باید آبی در کنار خود قرار دهد و بعد از هر دفعه خروج غائط فوراً با رعایت شرایط نماز؛ هم چون رو به قبله بودن، وضو گرفته و نماز را از جایی که قطع کرده ادامه دهد و اگر این کار برای او حرجی است، می‌تواند با همان حال نماز بخواند و تنها حدث به نحو متعارف وضوی او را باطل می‌کند.

(سیستانی: ) مسأله اگر به مقدار وضو و قسمتی از نماز مهلت پیدا می‌کند و در بین نماز یک دفعه یا چند دفعه بول یا غائط از او خارج می‌شود، احتیاط لازم آن است که در مهلتی که دارد وضو گرفته و نماز بخواند ولی در میان نماز لازم نیست به سبب بول یا غائط خارج شده وضو را تجدید کند.

کسی که غائط (مدفوع) پی در پی و بی اختیار از او خارج می‌شود

مسأله ۳۰۸ کسی که غائط (۱) طوری پی در پی از او خارج می‌شود که وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او سخت است، اگر بتواند مقداری از نماز را با وضو بخواند، باید برای هر نماز یک وضو بگیرد.

(۱) (اراکی، گلپایگانی، بهجت، صافی، مکارم: ) بول یا غائط..

(خوئی، تبریزی، سیستانی: ) رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۱۲.

(فاضل: ) مسأله کسی که غائط پی در پی از او خارج می‌شود اگر بتواند مقداری از نماز را با وضو بخواند، باید بعد از هر دفعه وضوی خود را تکرار کند تا وقتی که برای او حرجی باشد.

(مکارم: ) مسأله چنان که گفته شد هر گاه بول یا غائط طوری پی در پی از او خارج شود که وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او بسیار مشکل است یک وضو کافی است، بلکه می‌تواند دو نماز مانند ظهر و عصر را با همان یک وضو بخواند، اگر چه احتیاط آن است که برای هر نماز یک وضو بگیرد.

(زنجانی: ) مسأله کسی که نمی تواند از خروج بول یا خروج باد جلوگیری کند لازم نیست برای هر نماز وضو بگیرد، هم چنین در مورد کسی که نمی تواند از خروج غائط جلوگیری کند و وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او حرجی است. ولی اگر حرجی نیست باید برای هر نماز وضو گرفته و فوراً مشغول نماز شود.

کسی که بول یا غائط پی در پی و بی اختیار از او خارج می‌شود می تواند با یک وضو چند نماز را بخواند؟

مسأله ۳۰۹ کسی که بول پی در پی از او خارج می‌شود اگر بین دو نماز، قطره بولی از او خارج نشود می‌تواند با یک وضو هر دو نماز را بخواند و قطره‌هایی که بین نماز خارج می‌شود اشکال ندارد (۱). این مسأله در رساله سایر آیات عظام نیست

(۱) (فاضل: ) گر چه سزاوار است احتیاط مراعات شود.

مسأله اختصاصی

(مکارم: ) مسأله ۳۳۱ هر گاه این گونه افراد با اختیار خود بول یا غائط کنند باید وضو بگیرند.

مسأله ۳۱۰ کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می‌شود اگر نتواند هیچ مقدار از نماز را با وضو بخواند، می‌تواند چند نماز را با یک وضو بخواند (۱)، مگر اختیاراً بول یا غائط کند یا چیز دیگری که وضو را باطل می‌کند پیش آید. این مسأله، در رساله آیات عظام: خوئی، تبریزی، زنجانی و سیستانی نیست.

(۱) (گلپایگانی، اراکی، بهجت، صافی: ) احتیاط واجب آن است که برای هر نماز یک وضو بگیرد (بهجت: و اگر با تیمّم می‌تواند مقداری از نماز را با تیمّم بخواند، تیمّم هم بنماید).

(مکارم: ) رجوع کنید به مسأله اختصاصی (۳۳۱) در همین صفحه.

اگر مرضی دارد که نمی تواند از خارج شدن باد جلوگیری کند

مسأله ۳۱۱ اگر مرضی دارد که نمی تواند از خارج شدن باد جلوگیری کند، (۱) باید به وظیفه کسانی که نمی توانند از بیرون آمدن غائط (۲) خودداری کنند عمل نماید.

(۱) (زنجانی: ) خروج باد، وضو را باطل نمی کند و می‌تواند با همان حال نماز بخواند.

(۲) (خوئی، گلپایگانی، سیستانی، بهجت، مکارم، صافی: ) بول و غائط..

کسی که غائط پی در پی از او خارج می‌شود

مسأله ۳۱۲ کسی که غائط (۱) پی در پی از او خارج می‌شود، باید برای هر نمازی وضو بگیرد و فوراً مشغول نماز شود، ولی برای به جا آوردن سجده و تشهّد فراموش شده و نماز احتیاط که باید بعد از نماز انجام داد در صورتی که آنها را بعد از نماز فوراً (۲) به جا بیاورد، وضو گرفتن لازم نیست.

(۱) (گلپایگانی، بهجت، مکارم، صافی: ) بول یا غائط..

(۲) [کلمه «فوراً» در رساله آیت اللّه بهجت نیست ] (خوئی: ) مسأله کسی که بول او طوری پی در پی از او خارج می‌شود که وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او سخت است برای هر نمازش بدون اشکال یک وضو کفایت می‌کند، بلکه اظهر این است که یک وضو برای چندین نماز نیز کافی است مگر این که محدث به حدث دیگری گردد و بهتر آن است که برای هر نمازیک وضو بگیرد، ولی برای سجده و تشهد قضا شده و نماز احتیاط وضوی دیگری لازم نیست.

(تبریزی: ) کسی که بول او پی در پی از او خارج می‌شود..

(سیستانی: ) کسی که بول یا غائط طوری پی در پی از او خارج می‌شود که به مقدار وضو و قسمتی از نماز مهلت پیدا نمی کند یک وضو برای چندین نمازش کافی است. مگر این که چیز دیگری که وضو را باطل می‌کند مانند خواب از او سر بزند و یا بول و غائط بطور طبیعی از او خارج شود..

(تبریزی: ) و این چنین است اگر غائط از او پی در پی خارج شود و تجدید وضو سخت باشد.

(زنجانی: ) مسأله سجده و تشهد قضا شده و نماز احتیاط حکم اجزای نماز را دارد، بنا بر این برای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط جلوگیری کند اگر در ضمن سجده یا تشهدِ قضا شده یا نماز احتیاط غائط از وی خارج شود، چنانچه حرجی نیست، باید وضو گرفته و بقیه عمل را انجام دهد.

مسائل اختصاصی

(خوئی، تبریزی: ) مسأله ۳۱۶ (سیستانی: ) مسأله ۳۰۹ کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می‌شود، لازم نیست بعد از وضو فوراً نماز بخواند، اگر چه بهتر این است که به نماز مبادرت نماید.

(خوئی، تبریزی: ) مسأله ۳۱۷ سیستانی (: ) مسأله ۳۱۰ کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می‌شود، بعد از وضو گرفتن جایز است که نوشته قرآن را مس ّ نماید، اگر چه در غیر حال نماز باشد.

وظیفه تطهیر مسلوس و مبطون

مسأله ۳۱۳ کسی که بول او قطره قطره می‌ریزد باید برای نماز به وسیله کیسه ای (۱) که در آن، پنبه یا چیز دیگری است که از رسیدن بول به جاهای دیگر جلوگیری می‌کند، خود را حفظ نماید و احتیاط واجب آن است که پیش از هر نماز مخرج بول را که نجس شده آب بکشد (۲)، و نیز کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه ممکن باشد باید به مقدار نماز از رسیدن غائط به جاهای دیگر جلوگیری نماید. و احتیاط واجب آن است که اگر مشقت ندارد (۳)، برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد (۴).

(۱) (زنجانی: ) کیسه پاکی..

(۲) (فاضل: ) و کیسه را هم بنا بر احتیاط واجب تطهیر نماید..

(بهجت: ) مخرج بول و کیسه ای را که نجس شده آب بکشد یا عوض کند..

(زنجانی: ) باید برای هر نماز مخرج بول را که نجس شده آب بکشد و نیز کیسه را که نجس شده آب کشیده یا آن را تعویض نماید. ولی اگر نماز ظهر و عصر را با هم بخواند لازم نیست برای نماز عصر مخرج بول و کیسه را تطهیر نموده و می‌تواند با همان حال نماز عصر را هم بخواند. و هم چنین است اگر نماز مغرب و عشا را با هم بخواند، و در هر حال تا می‌تواند باید از سرایت نجاست به جاهای دیگر بدن جلوگیری کند..

(۳) (فاضل: ) اگر حرجی نیست..

(۴) (زنجانی: ) در صورت امکان برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد و اگر در وسط نماز هم غائط بیرون آید بنا بر احتیاط اگر مشقت ندارد مخرج غائط را آب بکشد.

(مکارم: ) مسأله کسی که بول یا غائط از او بی اختیار خارج می‌شود باید برای نماز به وسیله کیسه و مانند آن از آلودگی جاهای دیگر بدن جلوگیری کند و احتیاط آن است که پیش از هر نماز مخرج را آب بکشد.

(مراجع تقلیدی که شرط نکرده اند کیسه پاک باشد یا باید کیسه را تطهیر کنند، لازم نیست کیسه را تطهیر کنند یا آن را تعویض کنند و می توانند از یک کیسه برای نماز هایشان استفاده کنند و فقط باید مخرج ادرار یا مدفوع را تطهیر کنند)

وجوب جلوگیری از خروج ادرار و مدفوع یا درمان بیماری در صورت توانایی

مسأله ۳۱۴ کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند (۱) در صورتی که ممکن باشد و مشقت و زحمت و خوف ضرر نداشته باشد باید به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگیری نماید و بنا بر احتیاط واجب اگر چه خرج داشته باشد، بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود، خود را معالجه نماید.

(۱) (خوئی، تبریزی، سیستانی: ) در صورتی که ممکن باشد به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگیری نماید، بهتر آن است که جلوگیری نماید (خوئی، سیستانی: اگر چه خرج داشته باشد) بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود بهتر آن است (تبریزی: احوط آن است) که خود را معالجه کند.

(مکارم: ) اگر به آسانی قابل معالجه باشند واجب است معالجه کنند و اگر نکنند، برای آنها اشکال دارد. [پایان مسأله (اراکی، گلپایگانی، بهجت، فاضل، نوری، زنجانی، صافی: ) مسأله کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط (زنجانی: و باد) خودداری کند، در صورتی که ممکن باشد، باید به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط (زنجانی: و باد) جلوگیری کند اگر چه خرج داشته باشد، بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود، احتیاط واجب آن است که خود را معالجه کند.

(اراکی، بهجت، نوری: ) و مشقت و زحمت و خوف ضرر نداشته باشد..

(بهجت: ) و خرج آن به او ضرر زیادی نزند..

(فاضل: ) اگر چه متضمن مخارجی باشد و بنا بر احتیاط واجب اگر مرض او معالجه شود خود را معالجه کند. (بهجت: ) یعنی بدون عُسر شخصی..

(زنجانی: ) احتیاط مستحب.

[مسأله ۳۱۵ کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند]

مسأله ۳۱۵ کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط (۱) خودداری کند، بعد از آن که مرض او خوب شد، لازم نیست نمازهایی را که در وقت مرض مطابق وظیفه اش خوانده قضا نماید. ولی اگر در بین وقت نماز مرض او خوب شود، باید (۲) نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بخواند.

(۱) (زنجانی: ) یا باد..

(۲) (سیستانی: ) باید بنا بر احتیاط لازم..

(مکارم: ) باید بنا بر احتیاط واجب.. (بهجت: ) باید بنا بر احتیاط مستحب..(1)

احکام مسلوس و مبطون به فتوای آیت الله خامنه ای

س ۹۵: بر اثر بیماری در مجاری ادرار، بعد از بول و استبراء، ادرارم قطع نمی شود و رطوبت می‌بینم. برای معالجه به پزشک مراجعه نموده و به دستورات او عمل کردم ولی بیماری‌ام معالجه نشد. وظیفه شرعی من چیست؟

ج: بعد از استبراء، به شک در خروج بول اعتنا نمی شود، و اگر یقین دارید که بول به صورت قطره قطره از شما خارج می‌شود، باید به وظیفه مسلوس که در رساله عملیه امام خمینی «قدس سره » ذکر شده، عمل نمایید و تکلیفی زائد بر آن ندارید.(2)

احکام مسلوس و مبطون در عروه الوثقی

فصل فی حکم دائم الحدث

المسلوس و المبطون إمّا أن یکون لهما فترة تَسَعُ الصلاة و الطهارة و لو بالاقتصار على خصوص الواجبات و ترک جمیع المستحبّات، أم لا؛ و على الثانی إمّا أن یکون خروج الحدث فی مقدار الصلاة مرّتین أو ثلاثة مثلًا، أو هو متّصل؛

ففی الصورة الاولى، یجب إتیان الصلاة فی تلک الفترة؛ سواء کانت فی أوّل الوقت أو وسطه أو آخره؛ و إن لم تسع إلّالإتیان الواجبات، اقتصر علیها و ترک جمیع المستحبّات، فلو أتى بها فی غیر تلک الفترة بطلت؛ نعم، لو اتّفق عدم الخروج و السلامة إلى آخر الصلاة، صحّت إذا حصل منه قصد القربة، و إذا وجب المبادرة لکون الفترة فی أوّل الوقت فأخّر إلى الآخر، عصى، لکن صلاته صحیحة.

و أمّا الصورة الثانیة، و هی ما إذا لم تکن فترة واسعة، إلّاأنّه لایزید (۱) على مرّتین أو ثلاثة أو أزید بما لا مشقّة فی التوضّؤ فی الأثناء و البناء، یتوضّأ و یشتغل بالصلاة بعد أن یضع الماء إلى جنبه (۲)، فإذا خرج منه شی ء توضّأ بلا مهلة و بنى على صلاته (۳)، من غیر فرق بین المسلوس (۴) و المبطون، لکنّ الأحوط أن یصلّی (۵) صلاة اخرى بوضوء واحد، خصوصاً فی المسلوس، بل مهما أمکن لایُترک هذا الاحتیاط فیه.

و أمّا الصورة الثالثة، و هی أن یکون الحدث متّصلًا بلا فترة أو فترات یسیرة، بحیث لوتوضّأ بعد کلّ حدث و بنى، لزم الحرج، یکفی أن یتوضّأ لکلّ صلاة (۶) و لایجوز أن یصلّی صلاتین بوضوء واحد، نافلة کانتا أو فریضة أو مختلفة؛ هذا إن أمکن إتیان بعض کلّ صلاة بذلک الوضوء؛ و أمّا

إن لم یکن کذلک، بل کان الحدث مستمرّاً بلا فترة یمکن إتیان شی ء من

(۱). مکارم الشیرازی: بل مرّة، و فی الزائد علیها إشکال

(۲). مکارم الشیرازی: على الأحوط

(۳). الخوئی: الأظهر عدم الحاجة إلى الوضوء فی أثناء الصلاة و لاسیّما فی المسلوس، و رعایة الاحتیاط أولى

(۴). الامام الخمینی: بل الاکتفاء بوضوء واحد فیه لکلّ صلاة مع عدم التجدید لایخلو من قوّة

(۵). الگلپایگانی: لایُترک إذا استلزم الوضوء فی الأثناء الفعل الکثیر

مکارم الشیرازی: یجوز ترک هذا الاحتیاط

(۶). الامام الخمینی: لایبعد عدم لزوم التجدید إذا لم یقطر منه بین الصلاتین، فیجوز له إتیان صلاتین أو صلوات بوضوء واحد مع عدم التقاطر فی فواصلها و إن تقاطر فی الأثناء، لکن لاینبغی ترک الاحتیاط

الخوئی: بل یکفی وضوء واحد لجمیع الصلوات ما لم یصدر منه غیر ما ابتلی به من الأحداث

مکارم الشیرازی: على الأحوط و إن کان لایبعد أن یجمع بین الصلوتین بوضوء واحد؛ و أمّا النوافل مثل صلوة اللیل ممّایکون تکرار الوضوء لکلّ رکعتین منها عسراً، فیجوز له إتیانها بوضوء واحد

العروة الوثقى، ج ۱، ص: ۲۱۴

الصلاة مع الطهارة، فیجوز أن یصلّی بوضوء واحد صلوات عدیدة (۱)، و هو بحکم المتطهّر إلى أن یجیئه حدث آخر من نوم أو نحوه، أو خرج منه البول أو الغائط على المتعارف، لکنّ الأحوط فی هذه (۲) الصورة أیضاً الوضوء لکلّ صلاة، و الظاهر أنّ صاحب سلس الریح (۳) أیضاً کذلک.

مسألة ۱: یجب علیه المبادرة (۴) إلى الصلاة بعد الوضوء بلا مهلة.

مسألة ۲: لایجب على المسلوس والمبطون أن یتوضّأ لقضاء التشهّد و السجدة المنسیّین، بل یکفیهما وضوء الصلاة الّتی نسیا فیها، بل وکذا صلاة الاحتیاط یکفیها وضوء الصلاة الّتی شکّ فیها و إن کان الأحوط

(۵) الوضوء لها مع مراعاة عدم الفصل الطویل و عدم الاستدبار؛ و أمّا النوافل (۶) فلایکفیها وضوء فریضتها (۷)، بل یشترط الوضوء لکلّ رکعتین منها (۸).

مسألة ۳: یجب على المسلوس التحفّظ من تعدّی بوله بکیس فیه قطن أو نحوه، و الأحوط غسل (۹) الحشفة قبل کلّ صلاة، و أمّا الکیس فلایلزم تطهیره و إن کان أحوط؛ و المبطون أیضاً إن أمکن تحفّظه بما یناسب یجب، کما أنّ الأحوط تطهیر المحلّ أیضاً إن أمکن من غیر حرج.

مسألة ۴: فی لزوم معالجة السلس و البطن إشکال (۱۰)، و الأحوط المعالجة مع الإمکان

(۱). مکارم الشیرازی: بل الحکم فیه ما مرّ فی سابقه

(۲). الگلپایگانی: لایُترک إن لم یکن حرجاً

(۳). الامام الخمینی: بل إلحاقه بالمبطون أقوى إن لم یکن داخلًا فیه موضوعاً، کما لایبعد دخوله فیه

(۴). الخوئی: الظاهر عدم وجوبها

مکارم الشیرازی: على الأحوط

(۵). مکارم الشیرازی: بل الأحوط ترک هذا الاحتیاط

(۶). الامام الخمینی: لایبعد جریان حکم الفریضة فیها

(۷). الخوئی: مرّ آنفاً کفایته

(۸). مکارم الشیرازی: بل قد عرفت کفایة وضوء واحد لنافلة کلّ فریضة

(۹). مکارم الشیرازی: یجوز ترک هذا الاحتیاط فی المسلوس و المبطون، إلّاإذا أمکن فعل شی ء من الصلوة طاهراً

(۱۰). الخوئی: أظهره عدم اللزوم

مکارم الشیرازی: الظاهر أنّه لایجب إلّافی الفرض الّذی ذکره من جهة الصلوة؛ و أمّا من باب وجوب حفظ النفس و دفع الضرر، فهو أمر آخر

العروة الوثقى، ج ۱، ص: ۲۱۵

بسهولة؛ نعم، لو أمکن (۱) التحفّظ بکیفیّة خاصّة مقدار أداء الصلاة، وجب (۲) و إن کان محتاجاً إلى بذل مال (۳).

مسألة ۵: فی جواز مسّ کتابة القرآن للمسلوس و المبطون بعد الوضوء للصلاة مع فرض دوام الحدث و خروجه بعده إشکال

(۴)، حتّى حال الصلاة (۵)، إلّاأن یکون المسّ واجباً (۶).

مسألة ۶: مع احتمال الفترة الواسعة، الأحوط الصبر، بل الأحوط الصبر إلى الفترة الّتی هی أخفّ مع العلم بها بل مع احتمالها، لکنّ الأقوى (۷) عدم وجوبه (۸).

مسألة ۷: إذا اشتغل بالصلاة مع الحدث باعتقاد عدم الفترة الواسعة و فی الأثناء تبیّن وجودها، قطع الصلاة، و لوتبیّن بعد الصلاة أعادها.

مسألة ۸: ذکر بعضهم أنّه لو أمکنهما إتیان الصلاة الاضطراریّة و لو بأن یقتصرا فی کلّ رکعة على تسبیحة و یؤمیا للرکوع و السجود مثل صلاة الغریق، فالأحوط الجمع بینها (۹) و بین الکیفیّة السابقة، و هذا و إن کان حسناً، لکن وجوبه محلّ منع، بل تکفی الکیفیّة السابقة.

مسألة ۹: من أفراد دائم الحدث: المستحاضة، و سیجی ء حکمها.

مسألة ۱۰: لایجب على المسلوس و المبطون بعد برئهما قضاء ما مضى من الصلوات؛ نعم، إذا کان فی الوقت، وجبت الإعادة.

مسألة ۱۱: من نذر أن یکون على الوضوء دائماً إذا صار مسلوساً أو مبطوناً، الأحوط

(۱). الامام الخمینی: بلا عُسر و حرج

(۲). الخوئی: على الأحوط، و الأظهر عدم الوجوب و إن لم یکن محتاجاً إلى بذل المال

(۳). الامام الخمینی: على الأحوط

(۴). الامام الخمینی: جوازه فی حال الصلاة و فی غیر حالها إذا لم یتقاطر بعدها لایخلو من وجه، لکن لایُترک الاحتیاط

(۵). الخوئی: الظاهر جوازه حتّى فی غیر حال الصلاة

(۶). الگلپایگانی: بغیر النذر و شبهه، و کان أهمّ من حرمة مسّ المحدث

(۷). الگلپایگانی: فی غیر صورة العلم

(۸). مکارم الشیرازی: لا قوّة فیه

(۹). مکارم الشیرازی: لا وجه لهذه الاحتیاطات، و لاینبغی ذکرها و صرف الوقت فیها بعد وضوح الأدلّة