سایت رسمی عباد الرحمن

بعد از این که خداوند در آیه 34 سوره نساء در مورد ولایت و سرپرستی مردان بر زنان و نشانه های زنان شایسته صحبت می کند، نحوه برخورد با زنانی که از شوهر، نافرمانی و سرپیچی می کنند را مطرح می کند و میفرماید:

...وَالَّتِى تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلَا تَبْغُواْ عَلَیْهِنَّ سَبِیلاً إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیّاً کَبِیراً

و (امّا) زنانى که از سرپیچى آنان بیم دارید، پس (نخست) آنان را موعظه کنید و (اگر مؤثّر نشد) در خوابگاه از آنان دورى کنید و (اگر پند وقهر اثر نکرد، ) آنان را بزنید (وتنبیه بدنى کنید)، پس اگر اطاعت شما را کردند، بهانه اى بر آنان (براى ستم وآزار) مجویید. همانا خداوند بزرگوار و بزرگ مرتبه است.

اگر زن در امور مربوط به شؤون زوجیت که حیطه قوامیت و ولایت مرد هست نافرمانی می کند مرد باید زن را موعظه کند و با او حرف بزند وسعی کند از هر راهی که می تواند زن را از این نافرمانی باز دارد. و زندگی را به مسیر طبیعی خود باز گرداند.

اگر موعظه اثر نداشت باید با او قهر کند و در رختخواب پشت به او کند و سعی کند از این راه وارد شود. و اگر قهر هم جواب نداد باید به خشونت متوسل شد.

وقتى راههاى مسالمت آمیز سود نبخشید، یا باید دست از انجام وظیفه کشید، یا باید در صورت تأثیر نداشتن موعظه و قهر، خشونت به خرج داد. به گفته ى روانشناسان، بعضى افراد، حالت مازوشیسم (آزار طلبى) پیدا مى کنند که تنبیه مختصر بدنى، برایشان همچون مرهم است. در تنبیهات بدنى هم، اسلام سفارش کرده که نباید به مرحله ى کبودى جسم یا زخمى شدن بدن برسد. به علاوه، مرد متخلّف هم گاهى توسط قاضى تنبیه بدنى مى شود.

رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: کتک شما نباید به نحوى باشد که اثر آن در جسم زن نمودى داشته باشد، یا کتک نشانه خودنمایى و اظهار قدرت مرد باشد که زهره چشمى بگیرد. «ضرباً غیر مبرّج» (۱)

امام صادق علیه السلام فرمودند: نشوز زن آن است که در فراش (همبستر شدن) از شوهر تبعیت نکند و مقصود از «اضربوهنّ»، زدن با چوب مسواک و شبیه آن است، زدنى که از روى رفق و دوستى باشد. (۲)

در آخر باید چند نکته را یاد آوری کنم:

1- علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد. پیش از آنکه زن ناشزه شود، چاره اى بیندیشید. «تخافون نشوزهنّ»

2- مرد هیچ حقّى در آزار همسر مطیع خود ندارد. «فان اطعنکم فلاتبغوا علیهنّ سبیلاً»

3- سه مرحله موعظه، ترک هم خوابى وتنبیه، براى مطیع کردن زن است. پس اگر از راه دیگرى زن مطیع مى شود، مرد حقّ برخورد ندارد. جمله ى «فان اطعنکم» نشانه آن است که هدف اطاعت است، گرچه از طریق دیگرى باشد.

4- تا موعظه مؤثر باشد، قهر و خشونت ممنوع و تا قهر و جدایى موقت اثر کند، تنبیه بدنى ممنوع است. «فعظوهنّ واهجروهنّ... واضربوهنّ»

5- برخورد خشن و تنبیه، تنها براى انجام وظیفه است، نه انتقام و کینه و بهانه. «فان اطعنکم فلاتبغوا علیهن»

------------------------------

۱) تفسیر طبرى، ج ۵، ص ۶۸ و درّالمنثور، ج ۲، ص ۵۲۲.

۲) من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۲۱.

3)تفسیر المیزان و نور

مطالب مرتبط:

تفسیر آیه 34 سوره نساء
بررسی راه حل های اختلافات زن و مرد و راه حل قرآن
ولایت و سرپرستی مردان بر زنان
نشانه های زن خوب وشایسته در قرآن
توهم جنس برتر
دانلود کتاب نظام حقوق زن دراسلام