- سه شنبه ۴ خرداد ۹۵
- ۲۳:۱۸
تمام مراجع یکی از شرایط صحیح بودن نماز را نبود حائل(مثل دیوار و پارچه و ...) بین امام و ماموم یا ماموم با ماموم(در صورتی که اتصال از شخص دیگری برقرار نباشد) میدانند.
لکن در اینکه چه مقدار حائل نماز را باطل می کند اختلاف وجود دارد. اکثر فقها (از جمله امام خمینی، ایت الله مکارم و صافی گلپایگانی) حائلی که در هر کدام از حالات نماز (قیام، رکوع، سجود و...)مانع از مشاهده شخص متصل به او شود را مبطل نماز میدانند. ولی بعضی دیگر از فقها مثل آیت الله خویی حائلی که با یک قدم معمولی نتوان از روی آن رد شد را مبطل نماز می دانند و فتوای دیگر فقها را مبنی بر احتیاط میدانند.
ظاهرا دلیل اختلاف بین فقها ضبط متفاوت یک حرف از یک روایت در دو کتاب معتبر کافی و من لایحضره الفقیه است که معنا را متفاوت کرده و بسیاری از علما به خاطر بهتر ضبط کردن و اضبط بودن شیخ کلینی این نسخه را مد نظر قرار داده اند.
روی الکلینی عن زرارة عن أبی جعفر علیه السلام قال: «إن صلّی قوم و بینهم و بین الإمام ما لا یتخطّی فلیس ذلک الإمام لهم بإمام»
ما گفتیم که مراد از «لا یتخطّی» فاصله است نه بلندی، چرا؟ به قرینه‌ی فقره‌ی دوم- و أیّ صفّ کان أهله یصلّون بصلاة إمام و بینهم و بین الصفّ الّذی یتقدّمهم قدر ما لا یتحظّی فلیس تلک لهم بصلاة- ما گفتیم این دو فقره راجع به بعد و دوری است نه راجع به حائل- فإن کان بینهم سترة – بضم السین و سکون التاء - أو جدار فلیست تلک لهم بصلاة إلّا من کان بحیال الباب».
در نسخه‌ی کلینی «فإن کان» است، اگر «فإن کان» باشد، کمی به بیان قبلی ما لطمه می‌زند چون اگر «فاء» باشد، این جمله مربوط است به حائل و سبب می‌شود که جمله‌ی قبلی هم مربوط به حائل باشد،چون «فاء» فاء نتیجه است.
بنابراین،اگر «فإن کان» باشد، این لطمه می‌زند به تفسیر قبلی ما، چون ما فقره‌ی دوم را ناظر به حد فاصل دانستیم نه ناظر به حائل. اما چون حرف «فاء» دارد، معنایش این است که این در حقیقت تتمه‌ی قبلی است.
اما اگر «و إن کان» باشد، یعنی در حدیث حرف «واو» باشد، این جمله یک جمله‌ی مستقله می‌شود و هیچ ارتباطی به ماقبل ندارد فلذا ماقبلش می‌تواند مربوط به حد فاصل باشد، این دیگری مربوط به حائل باشد.
خلاصه اینکه در نسخه‌ی مرحوم کلینی «فاء» و در نسخه‌ی «من لا یحضر الفقیه» واو است، اگر حرف «فاء» باشد، ضرر به ما قبل می‌زند، یعنی ما قبل را از حد فاصل بیرون می‌آورد و داخل می‌کند در حد حائل.
اما اگر حرف «واو» باشد، ضرر به ماقبل نمی‌زند بلکه خودش یک مطلب جدید است.
درس خارج فقه ایت الله سبحانی چهار شنبه 1/2/89
