سایت رسمی عباد الرحمن

این بحث را در چهار امر مطرح می کنند

1. شرط فاسد مفسد بیع است؟

موارد مسلم:

1. هیچ شکی وجود ندارد که لازم نیست به شرط فاسد وفا کند.

2. شرطی که به خاطر مجهول بودنش فاسد است عقد را فاسد می کند و در واقع یکی از عوضین را مجهول می کند و موجب غرر است.

3. همچنین اگر شرط موجب غرر نشود و موجب محذورات دیگری مثل دور شود عقد را فاسد می کند.

کلام در این است که آیا شرط فاسد، بیع را هم فاسد می کند یا نه.

1. دلیل صحه

فالقول بالصحة فی أصل المسألة لا یخلو عن قوة وفاقا لمن تقدم لعموم الادله السالم من المعارضه ما یخصصه (ادله عامی برای صحت این بیع وجود دارد که با چیزی معارضه نمی کند و قول به صحت بیع خالی از قوت نیست)

2. دلیل قائلین به فساد:
1. ما ذکره فی المبسوط للمانعین من أن للشرط قسطا من العوض مجهولا: پس چون شرط فاسد شده عوض هم مجهول می شود.

جواب: جهالتی به وجود نمی آید و مبیع منضم به شرط نیست و در نکاح هم در صورت بطلان شرط صداق به مهر المثل رجوع می شود و عقد باطل نمی شود پس شرط جزئی از عوضین نیست

2. أن التراضی إنما وقع على العقد الواقع على النحو الخاص: تراضی بر عقد با شرط بوده ولی عقد فاسد است و تراضی بر عقد بدون شرط نبوده

جواب: پنج مورد از موارد نقض را ذکر می کنند.

و الحاصل أنی لم أجد لتخصیص العمومات فی هذه المسألة ما یطمئن به النفس‌

3. استدلال به روایات

نتیجه بحث:

شیخ انصاری:  و الإنصاف أن المسألة فی غایة الإشکال‌ و لذا توقف فیها بعض تبعا للمحقق قدس سره‌ (شیخ هم متوقف شده و قائل به این است که هر نظری را انتخاب کنیم به آن اشکال وارد است و بزرگان هم در آن متوقف شده اند)

سید یزدی: بل الانصاف انه لا اشکال فیها لا من حیث القاعدة الاولیة و لا من حیث القاعدة الثانویة سیما مع وجود النصوص الظاهرة أو الصریحة فی الجواز و عدم کونه مفسدا للعقد فلاحظ.

2. الثانی لو أسقط المشروط له الشرط الفاسد على القول بإفساده لم یصح بذلک العقد‌

بنابر قول به اینکه شرط فاسد مفسد عقد است آیا اگر کسی که شرط به نفع او است شرط را ساقط کند باز هم عقد فاسد است؟

جواب: بله، اسقاط خیار، عقد فاسد را صحیح نمی کند

3. الثالث لو ذکر الشرط الفاسد قبل العقد لفظا و لم یذکر فی العقد‌
4. الرابع لو کان فساد الشرط لأجل عدم تعلق غرض معتد به عند العقلاء‌