سایت رسمی عباد الرحمن

 حدنصاب زکات یعنی مقداری که وقتی گندم، جو، خرما و کشمش به آن مقدار برسند باید مقدار یک دهم یا یک بیستم آن به عنوان زکات پرداخت شود. حد نصاب گندم، خرما، جو و کشمش حدود 847 کیلو گرم هست. البته این وزن مربوط به مقدار خشک از خرما و انگور هست نه زمانی که تر و آبدار هستند. و اگر می خواهند نصاب محصول خود را حساب کنند باید تخمین بزنند که اگر خرما و انگور آبشان از بین برود و خشک شوند آیا به 847 کیلو گرم می رسد یا نه؟
زکات را هم می توان از خود آنچه که زکات بر آن واجب شده مثل خرما داد و هم میتوان از پول رایج داد که پول مقدار خرمایی را که زکات بر آن واجب شده را به جای خود خرما پرداخت می کنند.

حد نصاب زکات گندم، جو، خرما و کشمش در رساله مراجع تقلید

(۱) (گلپایگانی): بقیّه مسأله ذکر نشده. (۲) (خوئی)، (تبریزی): تقریباً «۸۴۷ کیلو گرم » می‌شود.
(فاضل)، (مکارم): حدود «۸۴۷ کیلو گرم » برآورد شده است ( (مکارم): کمی کمتر از سه خروار).
(سیستانی): نصاب آنها سیصد صاع است که به گفته عده ای تقریباً «۸۴۷ کیلو گرم » می‌شود.
(صافی): تقریباً بنا بر آنچه بعضی حساب کرده اند «۸۸۵ کیلو گرم » می‌شود.
(بهجت): نصاب آنها حدود «۲۸۸ من تبریز» است، که آن را «۸۴۷ کیلو گرم » یا «۱۹۴/ ۸۴۹ کیلو گرم » (به حساب دقیق تر) برآورد کرده اند، ولی رعایت «۸۴۷ کیلو گرم » موافق با احتیاط است. 

(زنجانی): مسأله زکات گندم و جو و خرما و کشمش وقتی واجب می‌شود که به مقدار نصاب برسد. مقدار نصاب غلّات بی تردید پنج وسق معادل ۳۰۰ صاع می‌باشد، مشهور علماء وزن هر صاع را در تمامی غلّات، ۱۱۷۰ درهم گرفته اند و با محاسبه هر درهم به وزن ۲۱۴۰ مثقال معمولی، نصاب غلّات را ۱۹۳/ ۸۴۹ کیلو گرم برآورد کرده اند ولی در این محاسبه دو مطلب مهم باید تذکر داده شود:
۱) مقدار درهم، بنا بر تحقیق بیش از ۲۱۴۰ مثقال معمول بوده، بر طبق یک محاسبه وزن درهم تقریباً ۹۷/ (۲) گرم تعیین شده، در نتیجه نصاب (مساوی ۳۰۰ صاع)، معادل ۲۳۹/ ۱۰۴۱ کیلو گرم و بر طبق محاسبه دیگر وزن درهم ۱۲۵/ ۳ گرم معین شده، در نتیجه نصاب، ۸۷۵/ ۱۰۹۷ کیلو گرم خواهد بود.
۲) تعیین یک وزن برای تمامی غلّات در صورتی صحیح است که وزن هر صاع در تمامی غلّات یکسان باشد، ولی با عنایت به اینکه صاع و وسق پیمانه‌های خاص ّ بوده و قهراً با توجّه به سبکی و سنگینی غلّات (بر طبق وزن حجمی آنها) وزن نصاب غلّات مختلف تغییر می‌کند، ظاهراً وزن ۱۱۷۰ درهم برای هر صاع، برای گندم متوسط تعیین شده است، بنا بر این ارقام ۲۳۹/ ۱۰۴۱ یا ۸۷۵/ ۱۰۹۷ کیلو گرم مربوط به نصاب گندم می‌باشد و با عنایت به تفاوت اقسام مختلف گندم در وزن حجمی و اختلاف فوق در وزن درهم، تعیین دقیق حجم نصاب غلّات میسور نیست، ولی می‌توان حجم حد اقل ۱۳۰۰ لیتر را برای نصاب غلّات در نظر گرفت، این حجم در غلّات مختلف وزنهای گوناگونی دارد، بلکه اقسام هر نوع غلّه، نیز وزن حجمی مختلفی دارد، مثلًا برای جو، حد اقل وزن ۷۸۰ کیلو گرم را می‌توان برای نصاب زکات در نظر گرفت. 

منبع:

رساله سیزده مرجع ج2 ص110