سایت رسمی عباد الرحمن

در واجب بودن یا نبودن تجافی در رکعت آخر و رکعت چهارم و در کل تجافی برای کسی که یک رکعت از امام جماعت عقب مانده اختلاف است. تجافی یعنی انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد. 

برخی فقها مثل امام خمینی ره فتوا داده اند هنگام تشهد امام جماعت، ماموم می تواند تجافی انجام دهد تا نماز امام جماعت تمام شود و بعد ادامه نمازش را بخواند و می تواند تجافی نکند و هنگام تشهد امام جماعت بلند شود و نمازش را ادامه دهد. برخی دیگر از فقها مثل آیت الله مکارم احتیاط واجب کرده اند که تجافی انجام شود تا امام جماعت سلام نماز را بدهد بعد ادامه نماز را بخوانند. برخی هم مثل آیت الله سیستانی فرموده اند بهتر آن است که تجافی انجام شود که طبیعتا تجافی واجب نمی شود.

بنابراین به فتوای تمام فقها تجافی مطابق احتیاط است و انجام آن خوب است ولی اکثر فقها آن را واجب ندانسته اند. فقط برخی از مراجع تقلید احتیاط واجب کرده اند که تجافی باید انجام شود که یا باید آن را انجام داد یا به مراجع دیگر رجوع کرد.

تجافی در رکعت آخر به فتوای مراجع تقلید

مسأله ۱۴۵۲ کسی که یک رکعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد رکعت آخر را می‌خواند، می‌تواند برخیزد و نماز را تمام کند (۱) و یا انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد. 

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست 

(۱) (مکارم: ) احتیاط آن است که صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و ادامه دهد. [پایان مسأله 

(] فاضل: ) می‌تواند نیّت فرادی کند و برخیزد و نماز را تمام کند.. 

(گلپایگانی، صافی: ) مسأله کسی که یک رکعت از امام عقب مانده بنا بر احتیاط واجب باید وقتی امام تشهّد رکعت آخر را می‌خواند، انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام تشهّد نماز را بگوید و بعد برخیزد و واجب نیست صبر کند تا امام سلام بگوید. 

(خوئی، سیستانی، تبریزی: ) بهتر آن است که.. 

(خوئی، تبریزی، سیستانی: ) صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و اگر در همان جا بخواهد قصد انفراد نماید مانعی ندارد (خوئی، تبریزی: ولی چنانچه از اوّل قصد انفراد داشته، محل ّ اشکال است). 

(زنجانی: ) مسأله کسی که از امام عقب مانده، وقتی امام تشهد رکعت آخر را می‌خواند اگر در رکعتی باشد که تشهد ندارد، تشهد را با امام می‌خواند و بنا بر احتیاط انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و رکعت آخر را بخواند، ولی می‌تواند قصد فرادی کرده تشهد نخوانده برخیزد.

[توضیح المسایل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد۱،صفحه۷۸۷]